Dit jaar is het twintig jaar geleden dat de Europese Unie de regeling van het EAB aannam. In die regeling wordt de balans tussen rechtsbescherming en doeltreffende justitiële samenwerking in strafzaken uitgedrukt. Tussen vrijheid en gebondenheid: het Europees aanhoudingsbevel 2.0 herijkt twintig jaar na dato die balans. De titel bevat een uitgebreide analyse van recente rechtspraak van het Hof van Justitie. Onder meer het begrip rechterlijke autoriteit en het dubbele niveau van rechtsbescherming komen aan bod. Vervolgens wordt op basis van een waardering van die rechtspraak een toekomstperspectief van het EAB geschetst.
Europees aanhoudingsbevel ontwikkeling
Bij een beslissing over de uitvaardiging van een EAB heeft de bevoegde rechterlijke autoriteit aan de uitvaardigende zijde veel vrijheid. Terwijl er bij de beslissing over de tenuitvoerlegging van een EAB aan de uitvoerende zijde sprake is van weinig vrijheid. Om de deugdelijkheid van de beslissing tot uitvaardiging van een EAB te waarborgen moet de vrijheid aan de uitvaardigende zijde worden ingeperkt, onder meer door binding aan nadere wettelijke normen. Niet alleen om het EAB en het daaraan ten grondslag liggende nationale aanhoudingsbevel beter te waarborgen, maar ook het vertrouwen in die beslissingen te versterken en daardoor de justitiële samenwerking op basis van het EAB te faciliteren.
Hoe meer vertrouwen in de uitvaardigende zijde, des te minder behoefte aan weigeringsgronden aan de uitvoerende zijde. Daarom moet de rechterlijke autoriteit aan de uitvoerende zijde meer vrijheid krijgen. Dit kan onder meer door haar bij de toepassing van weigeringsgronden een beoordelingsmarge te geven, zodat zij kan afzien van weigering van de overlevering. Dit resulteert in een nieuw en beter evenwicht tussen rechtsbescherming en doeltreffende justitiële samenwerking in strafzaken, oftewel in het EAB 2.0.
Tussen vrijheid en gebondenheid: het Europees aanhoudingsbevel 2.0 is van grote waarde voor iedereen die geïnteresseerd is in (de toekomst van) het EAB. Denk aan academici, praktijkjuristen en studenten.
