Hoewel wijziging van beperkte rechten een belangrijk onderwerp is dat zowel de juridische praktijk als de wetenschap aangaat, ontbrak het in de literatuur aan een systematische studie naar dit thema. In de praktijk vinden we desondanks legio voorbeelden van wijziging van beperkte rechten:
- de uitbreiding of inperking van de bevoegdheden van een erfpachter
- de vergroting of verkleining van het object van een opstalrecht;
- de verlegging van een erfdienstbaarheid;
- de verlenging of verkorting van de duur van een recht van vruchtgebruik;
- de uitbreiding of inperking van de door een pandrecht gesecureerde vorderingen;
- de wijziging van de rangorde van hypotheekrechten.
In de titel Wijziging van beperkte rechten wordt onderzocht op welke rechtsgronden de inhoud of rangorde van een beperkt recht kan worden gewijzigd, wat daarvoor de vereisten zijn en wat daarvan de rechtsgevolgen zijn. Tevens wordt geanalyseerd in hoeverre het geldende recht inconsistenties, leemtes en gebreken vertoont en hoe deze kunnen worden opgelost. Bij de behandeling van de kwesties wordt veelvuldig een blik geworpen op het Duitse recht als bron van inspiratie, argument of rechtvaardiging.
Conclusies
Het onderzoek mondt uit in een aantal conclusies dat van belang is voor praktijk en wetenschap. Zo is een consensuele wijziging van een beperkt recht te beschouwen als een aanvullende vestiging, een gedeeltelijke afstand of een combinatie van allebei. Een wijziging leidt in beginsel tot voortzetting van het beperkte recht in gewijzigde vorm. De vernietigingsgronden die gelden voor bedingen in algemene voorwaarden zijn bovendien ook relevant voor goederenrechtelijke rechtsverhoudingen. Tenslotte betoogt de auteur dat het wettelijk systeem van een consensuele rangwijziging niet goed is doordacht.
Wijziging van beperkte rechten boort een voorheen onontgonnen terrein binnen de juridische literatuur aan. Hiermee zijn de inzichten en conclusies van waarde voor iedereen die zich in praktijk en wetenschap bezighoudt met wijziging van inhoud of rangorde van beperkte rechten.
