Dit boek vertelt het verhaal van het Nederlandse belastingrecht tijdens de Tweede Wereldoorlog. In deze periode zijn door de bezetter in het Nederlandse belastingstelsel fundamentele veranderingen aangebracht, die tot op de dag van vandaag nog van belang zijn. Ook hebben de nazi's getracht de Nederlandse Belastingdienst in te schakelen in het kader van de Jodenvervolging. Daartoe werd onder andere een speciale afdeling van de Belastingdienst in het leven geroepen bij de beruchte Zentralstelle für jüdische Auswanderung.
Tevens werd een speciale regeling getroffen ter afkoop van de belastingschulden van joodse belastingplichtigen, de Pauschregelung. Hoe kon dit zover komen? Wat was de rol van de leiding van de Belastingdienst hierbij? Hebben fiscale wetenschappers en belastingconsulenten zich hiertegen verzet? Heeft de Hoge Raad nog eenrol gespeeld bij onder andere rechtszaken tegen belastingaanslagen opgelegd aan joodse burgers?
Net als alle andere joodse ambtenaren werden ook de joodse belastingambtenaren ontslagen. Wat waren hun persoonlijke lotgevallen? Medewerkers van de Belastingdienst kwamen in aanmerking voor de verplichte Arbeidsinzet in Duitsland. Was hiertegen verzet?
Onder leiding van het Zwarte Hoofdbestuur is er binnen de Belastingdienst in samenwerking met het Nationaal Steun Fonds en de belasting adviespraktijk verzet gepleegd tegen de nazi's, onder andere door het illegaal achterhouden van grote bedragen aan belastinggelden ten bate van de financiering van de hulp aan onderduikers. Diverse belastingambtenaren hebben dit verzet met hun leven moeten betalen.
Dit boek vertelt hun vaak zeer persoonlijke verhaal. Ook komen de persoonlijke verhalen van de hoofdrolspelers aan Duitse kant aan bod.
Ten slotte komt de naoorlogse periode aan de orde. Centraal staat daarbij de heffing van successierecht over nalatenschappen afkomstig van door de nazi's in de oorlog vermoorde joden, de zuivering van de Belastingdienst en het rechtsherstel.
Dit boek bevat tot dusverre niet gepubliceerde persoonlijke documenten en uniek geluids- en fotomateriaal afkomstig van onder andere het Belasting & Douane Museum te Rotterdam.
Aanvullende informatie
Over de auteur:
Peter Essers (Margraten, 1957) is sinds 1991 hoogleraar belastingrecht aan Tilburg University. Sinds 2003 is hij tevens lid van de Eerste Kamer van de Staten-Generaal en voorzitter van de vaste Commissie voor Financiën van de Eerste Kamer.
